Nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác về người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới
Trong
tình hình mới, vai trò của cộng đồng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
càng cần được coi trọng. Nhân dịp này, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng
Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh có bài viết: “Nâng cao hơn nữa
hiệu quả công tác về người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới”. Xin trân
trọng giới thiệu bài viết.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh (Ảnh: TTXVN)
Trong
các chặng đường lịch sử vẻ vang của dân tộc, từ những năm tháng đấu tranh giành
độc lập dân tộc, thống nhất đất nước cho đến khi bước vào thời kỳ Đổi mới, hội
nhập quốc tế sâu rộng, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đều có những đóng
góp quan trọng.
Công
tác về người Việt Nam ở nước ngoài đã trở thành một trụ cột trong công tác đối
ngoại của đất nước ta. Trong tình hình mới, vai trò của cộng đồng người Việt
Nam ở nước ngoài đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc càng cần được coi
trọng. Yêu cầu có tầm quan trọng chiến lược này đặt ra những nhiệm vụ mới, toàn
diện hơn cho công tác về người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian tới.
Người
Việt Nam ở nước ngoài - “bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng
dân tộc Việt Nam”
Đoàn
kết, hướng về cội nguồn luôn là truyền thống quý báu của mọi người con đất Việt.
Dù xa cách bao lâu, dù ở đâu, làm gì, dù khó khăn, gian khổ đến đâu, bà con kiều
bào vẫn luôn hướng về quê hương, mong muốn được góp phần tham gia xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc.
Ngay
từ những ngày đầu của cách mạng Việt Nam, dưới sự vận động và dẫn dắt của Bác Hồ
kính yêu, phong trào Việt kiều yêu nước ở Pháp, Thái Lan, Lào… đã được hình
thành, hiệu triệu những người con đất Việt hướng về Tổ quốc. Trong những năm
tháng đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, kiều bào ta đã ủng
hộ to lớn cả về vật chất và tinh thần, tích cực tham gia các phong trào phản đối
chiến tranh xâm lược Việt Nam, vận động nhân dân và chính giới các nước ủng hộ
Việt Nam cho đến ngày non sông thu về một mối.
Trong
thời kỳ Đổi mới, kiều bào đã góp thêm tiếng nói, vận động nhiều nước gỡ bỏ hàng
rào cấm vận, thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, tham gia đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển đảo và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, đóng góp nguồn lực kinh
tế và tri thức để dựng xây và phát triển quê hương, để đưa Việt Nam ra với thế
giới và đưa thế giới đến với Việt Nam.
Hỗ
trợ kiều bào hội nhập vào xã hội sở tại và gắn kết với quê hương
Hiểu
rõ vai trò quan trọng và nguồn lực to lớn của kiều bào, Đảng, Nhà nước ta luôn
quan tâm sâu sắc đến công tác về người Việt Nam ở nước ngoài, thể hiện qua nhiều
chủ trương, chính sách phù hợp qua các thời kỳ. Đặc biệt, Nghị quyết số
36-NQ/TW ngày 26/3/2004 và Chỉ thị 45-CT/TW ngày 19/5/2015 của Bộ Chính trị đều
khẳng định nhất quán chủ trương: “Người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không
tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam”. Sự đổi mới tư duy
thể hiện ở các định hướng lớn nêu tại các văn bản trên đã tạo ra bước chuyển biến
căn bản cả về nhận thức và hành động, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính
trị và mọi người dân trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài.
Một
trong những kết quả nổi bật sau 16 năm thực hiện Nghị quyết 36 và 5 năm thực hiện
Chỉ thị 45 chính là công tác hỗ trợ kiều bào được triển khai toàn diện, qua đó
đã giúp kiều bào ta từng bước nâng cao địa vị pháp lý, ổn định cuộc sống và hội
nhập tích cực vào xã hội sở tại. Trong các hoạt động đối ngoại hoặc những dịp
kiều bào về nước, lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước ta thường xuyên gặp gỡ, lắng
nghe những tâm tư, nguyện vọng của bà con; đề nghị lãnh đạo các nước quan tâm,
tạo điều kiện hỗ trợ cộng đồng người Việt ở sở tại. Ở nhiều nơi, kiều bào thực
sự trở thành cầu nối để tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa đất nước sở tại
với Việt Nam.
Đối
với những địa bàn khó khăn hoặc khi kiều bào gặp hoạn nạn do thiên tai, dịch bệnh...,
Đảng, Nhà nước luôn kề vai, sát cánh cùng bà con với tinh thần “không để ai bị
bỏ lại phía sau”. Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, mặc dù trong nước còn gặp
nhiều khó khăn, nhưng Chính phủ vẫn quan tâm, hỗ trợ lương thực, thực phẩm, vật
tư y tế, cung cấp tài liệu tư vấn, khuyến cáo phòng chống dịch cho bà con, tổ
chức khoảng gần 190 chuyến bay đưa hơn 53.000 công dân từ hơn 50 quốc gia và
vùng lãnh thổ về nước (tính đến giữa tháng 10/2020).
Công
tác hỗ trợ cộng đồng đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau cũng được quan tâm cao. Cho đến
nay, có khoảng trên 500 hội đoàn thường xuyên liên hệ, phối hợp với các Cơ quan
đại diện Việt Nam ở nước ngoài tổ chức các hoạt động hướng tới cộng đồng, triển
khai nhiều chương trình dạy và học tiếng Việt, giữ gìn, phát huy bản sắc văn
hóa dân tộc. Hàng chục điểm trường, lớp tiếng Việt được Nhà nước tài trợ các hội
đoàn xây dựng, vận hành, quản lý; hàng trăm giáo viên được hỗ trợ lương, tập huấn
về nghiệp vụ sư phạm... Qua công tác đối ngoại, tiếng Việt đã được công nhận và
giảng dạy như ngoại ngữ thứ hai ở các trường phổ thông tại một số quốc gia và
vùng lãnh thổ có đông người Việt. Các hoạt động văn hoá, nghệ thuật thường
xuyên được tổ chức để đáp ứng nhu cầu về văn hóa tinh thần của kiều bào.
Triển
khai các yêu cầu, nhiệm vụ được nêu trong Nghị quyết 36 và Chỉ thị 45 về vận động
ngày càng nhiều người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp cho sự phát triển của đất
nước, công tác xây dựng và triển khai các chính sách đối với người Việt Nam ở
nước ngoài, từ quốc tịch đến sở hữu nhà ở, xuất nhập cảnh, đầu tư..., đã được
quan tâm thúc đẩy và đạt được nhiều kết quả tích cực [1], tạo điều kiện ngày
càng thuận lợi cho kiều bào về nước sinh sống, làm việc, đầu tư, kinh doanh.
Trong
bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ, công tác vận động,
thu hút nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng đi vào chiều sâu.
Trong 5 năm qua, hàng loạt hội nghị, hội thảo, diễn đàn kết nối các chuyên gia,
nhà khoa học, doanh nhân kiều bào với các đối tác, đồng nghiệp trong nước đã được
tổ chức.
Các
cơ chế, chính sách khuyến khích và trọng dụng chuyên gia, trí thức người Việt
Nam ở nước ngoài, nhất là kiều bào trẻ về nước hoạt động khoa học - công nghệ,
đóng góp ý kiến đối với các vấn đề quan trọng của đất nước ngày càng được hoàn
thiện. Việc hỗ trợ, tư vấn, tháo gỡ vướng mắc cho các doanh nghiệp người Việt
Nam ở nước ngoài khi về nước đầu tư, kinh doanh; huy động người Việt Nam ở nước
ngoài tham gia giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm và phát triển các kênh phân phối
hàng Việt Nam ở nước ngoài; kết nối các doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp
của người Việt Nam ở nước ngoài được triển khai mạnh mẽ và đạt hiệu quả ngày
càng cao.
Không
chỉ tập trung phát huy nguồn lực của kiều bào, công tác vận động người Việt Nam
ở nước ngoài còn hướng đến việc khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, lòng tự
hào dân tộc và ý thức trách nhiệm đối với đất nước trong mỗi kiều bào. Thông
qua việc tham dự các hoạt động như “Xuân Quê hương”, Trại hè, thăm quân dân huyện
đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1…, những người con xa quê đã được tận mắt chứng kiến
những đổi thay của đất nước và thấm thía hơn lời dạy của Bác Hồ: “Nhiễu điều phủ
lấy giá gương. Con Hồng cháu Lạc phải thương nhau cùng”.
Hưởng
ứng lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, phát huy tinh thần
“tương thân, tương ái”, kiều bào ta trên khắp thế giới đã có những hành động
thiết thực, “đồng cam cộng khổ” với đồng bào trong nước khắc phục hậu quả thiên
tai, dịch bệnh. Khi “Tổ quốc gọi tên mình”, triệu trái tim của người con đất Việt
ở khắp năm châu đã cùng chung nhịp đập, tạo thành sức mạnh tổng hợp to lớn trên
mặt trận đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của
Tổ quốc.
Những
kết quả trên cho thấy công tác về người Việt Nam ở nước ngoài đã và đang đáp ứng
tốt hơn những trọng trách mà Đảng và Nhà nước giao phó, cũng như tình cảm, nguyện
vọng của bà con kiều bào. Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn thừa nhận, công tác
này vẫn còn có những tồn tại, hạn chế. Việc hỗ trợ người Việt Nam ở nước ngoài
nâng cao địa vị pháp lý và ổn định cuộc sống ở một số địa bàn còn gặp khó khăn.
Việc
thực hiện một số chính sách, quy định liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài
đã bộc lộ một số bất cập. Việc thu hút nguồn lực của kiều bào dù đạt những kết
quả tích cực song chưa thực sự khai thác hết thế mạnh của người Việt Nam ở nước
ngoài trong lĩnh vực đầu tư, thương mại, trong quảng bá hình ảnh Việt Nam ở sở
tại. Công tác dạy và học tiếng Việt, hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam ở nước
ngoài giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu của kiều bào.
Tiếp
tục củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, phục vụ các mục tiêu phát triển và hội
nhập trong thời kỳ chiến lược mới
Trong
những năm tới, tình hình thế giới sẽ tiếp tục phức tạp và tác động nhiều mặt tới
môi trường an ninh, phát triển của đất nước ta, tạo ra thuận lợi, thách thức
đan xen. Việt Nam bước vào thời kỳ chiến lược mới (2021-2030) với yêu cầu cao
hơn về phát triển, hội nhập. Trong điều kiện đó, công tác về người Việt Nam ở
nước ngoài cần có sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, sâu sắc hơn. Trên cơ sở
phát huy những kết quả đạt được trong thực hiện Chỉ thị 45 và Nghị quyết 36 thời
gian qua, công tác về người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới cần tập trung
thực hiện tốt các nhiệm vụ chính sau:
Thứ
nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực hiện nhất quán chủ trương của Đảng về củng
cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong bối cảnh mới. Cần thực sự coi cộng đồng
người Việt Nam ở nước ngoài là “bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của
cộng đồng dân tộc Việt Nam” trong xây dựng, triển khai các chính sách liên
quan. Tiếp tục đưa quan hệ với các nước đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững để
tạo điều kiện thuận lợi cho kiều bào củng cố địa vị pháp lý, yên tâm công tác,
học tập, làm ăn, hội nhập tốt hơn vào sở tại.
Thứ
hai, chú trọng nghiên cứu, tìm hiểu, đánh giá đúng tiềm năng, thế mạnh cũng như
nhu cầu, nguyện vọng, quyền lợi chính đáng của kiều bào để làm cơ sở sửa đổi, bổ
sung, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả thực thi các chính sách liên quan đến người
Việt Nam ở nước ngoài.
Thứ
ba, sớm xây dựng các chương trình, kế hoạch cụ thể để đẩy mạnh việc thu hút nguồn
lực kinh tế, tri thức của người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là trong lĩnh vực
kinh tế số, xã hội số, chính phủ số. Tập trung khai thác thế mạnh của trí thức
kiều bào, đặc biệt là kiều bào trẻ, thông qua vai trò làm cầu nối giới thiệu hợp
tác, chuyển giao công nghệ của nước ngoài.
Thứ
tư, rà soát các hoạt động hỗ trợ, kết nối kiều bào ở trong và ngoài nước để có
những cải tiến phù hợp về nội dung và hình thức, khai thác tốt các thế mạnh của
công nghệ thông tin và những mặt tích cực của mạng xã hội; chú trọng tính thiết
thực, hiệu quả, nhằm làm cho kiều bào, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng hướng
về quê hương, đất nước.
Thứ
năm, đẩy mạnh công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới là nhiệm
vụ chung của các bộ, ngành, địa phương, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước
ngoài... Vì vậy, cần tiếp tục kiện toàn cơ cấu tổ chức, bộ máy, nâng cao năng lực
cán bộ làm công tác về người Việt Nam ở nước ngoài; nâng cao hiệu quả phối hợp
cả ở trong và ngoài nước để việc triển khai chính sách về người Việt Nam ở nước
ngoài được thống nhất, đồng bộ, kịp thời, mang lại hiệu quả cao hơn.
Với
sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, sự quyết tâm của các cơ quan, đoàn thể
trong hệ thống chính trị, sự đồng lòng, chung sức của người dân ở trong và
ngoài nước, công tác về người Việt Nam ở nước ngoài sẽ tiếp tục đạt được những
thành tựu mới, góp phần củng cố vững chắc khối đại đoàn kết dân tộc, xây dựng đất
nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh. Đó cũng chính là khát vọng, niềm tin của mọi
người con đất Việt trên khắp năm châu./.
[1]
Tính đến nay, trên 100 văn bản, gồm luật và các văn bản quy phạm pháp luật điều
chỉnh những vấn đề liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài đã được ban hành.
Nguồn:
TTXVN